آشنايي با پوست بدن

پوست يک ارگان حياتی است که بدون آن هيچ موجودی قادر به ادامه حيات نيست. پوست بعنوان وسيعترين عضو زنده بدن، درحقيقت يكي ار پيچيده ترين، جالبترين و پركارترين اعضاء نيز به شمارمي آيد. دستاوردها و تحقيقات انجام شده در زمينه شناخت ساختار و عملكرد پوست در بدن طي دهه گذشته از مجموعه مطالعات دو قرن اخير بيشتر و مؤثر تر بوده است.

وظايف پوست :

- بدن را در مقابل آسيبهای مكانيكی، حرارت وتابش شديد نور محافظت می كند (سيستم دفاع مکانيکی).

- از نفوذ مواد شيميايی و ورود ميكروبها و ميكرو ارگانيسمها به بدن جلوگيری می نمايد (سيستم دفاع ايمونولوژيکی).

- برخي از مواد مضر حاصل از فعاليتهای متابوليسمی در سيستم گوارشی و كبد را دفع ميكند.- هورمونها و آنزيمها را درداخل بدن حفظ می كند.

- به عنوان يك عضو لامسه خارجی، پيامهای حسی را از طريق اعصاب به مغز و مراكز عصبی منتقل مي كند.

- به كمك سلولهاي لانگرهانس، نقش مهمی را در سيستم ايمنی بدن ايفا می نمايد.

- نشان دادن نژاد هر فرد (سياه پوست-سفيد پوست و غيره)

-  نشان دادن جنسيت هر فرد (مرد و زن (

- مانع از تبخير شدن آب بدن، تنظيم حرارت بدن و سدی در برابر از دست دادن دمای داخلی بدن.

لايه های پوست :

سطح پوست از تجمع سلولهای مرده تشكيل شده است. زير اين سطح، سه لايه جداگانه بسيار نازك به شرح ذيل وجود دارند:

1) اپيدرم

2) درم

3) هيپودرم

اپيدرم :

اپيدرم كه ضخامتش از 0.04 تا 1.6 ميلي متر متغيير می باشد، لايه مهمی است. سلولهاي لانگرهانس كه ايمنی پوست را برعهده دارد، ملانوسيتها و آنزيم تيروزيناز كه عهده دار توليد رنگدانه های ملانين و تنظيم رنگ پوست است، در اين لايه قرار دارند.

محصولات آرايشی و بهداشتی نظير پاك كننده ها، لايه بردار ها، ترميم كننده ها يا مرطوب كننده ها نيز بر اين لايه تاثير می گذارد.

چرا اپيدرم مهم است؟

- اپيدرم مسئول زيبايی و شادابی ظاهری پوست است.

- پوست را در مقابل خشك شدن ( از دست دادن رطوبت )، نفوذ مواد شيميايی مضر وميكروبها حفاظت می نمايد.

- اپيدرم يك لايه فعال متابوليكی است كه سنتز چربيها (ليپيدها ) را برعهده دارد.

- اولين سد دفاعی در مقابل حمله مواد اكسيد كننده در بدن به شمـار می رود.

- عوامـل مقـابله كننـده با راديـكالـهای آزاد نظـيـر ويـتامـين E وC و Superoxide Dismutase در اين لايه را دارند.

- قابليت نگهداری مقادير متنابهی از سراميدها و glycosaminoglycons را دارا مي باشد.

- اپيدرم حاوی مقدار زيادی آب است . هرچه بدن جوانتر باشد ، آب بيشتری در پوست وجود دارد .با افزايش سن ظرفيت نگهداری آب در پوست كاهش می يابد و در نتيجه پوست به سمت خشك و چروك شدن متمايل می گردد.

- اپيدرم، علاوه بر اين، اولين سد دفاعي بدن در مقابل هجوم ميكروبی محيط اطراف بدن به شمار می آيد كه در اين ميان عملكرد خود را مديون حضور سلولهای لانگر هانس می باشند.

درم :

لايه دوم يا درم 5 تا 7 برابر ضخيمتر از اپيدرم است و به وسيله يك غشاءپيوندی پايه به آن متصل شده است. درم از يك غشاء ضخيم ارتباطی تشكيل شده است كه در حقيقت شبكه بهم بافته ای است از مويرگهای خونی و لنفی، رشته ها و پايانه های عصبی وحسی، كلاژن و فيبرهای پروتئينی الاستينی كه وظيفه آنها نگهداری و حفظ رشته های عصبی می باشد. فوليكول های مو، مويرگهای خونی، غده های چربی و عرق نيز در اين لايه قرار دارند. وظيفه اصلی اين لايه حفظ استحكام و ارتجاع پوست می باشد.

چرا درم مهم است ؟

- اپيدرم را به كمك شبكه وسيع وظريف مويرگها ی خونی خود ، تغذيه می كند .

- به كمك شبكه محكمی از كلاژن و رشته های پروتئينی الاستين، سبب استحكام بافت پوست می شود .

- خاصيت ارتجاعی و كشسانی پوست را تامين می كند .

- به عنوان يك منبع دخيره آب عمل می كند .

- پوست را در مقابل آسیبهای مكانيكی محافظت می كند .

- نقش مهمی به عنوان يك گيرنده حسی ويك تنظيم كننده داخلي بازی می كند .

هيپودرم :

هيپودرم ،سومين و آخرين لايه پوست، پوست را به بافتهای ماهيچه ای متصل می نمايد.

اين لايه به دليل فراوانی سلولهای چربی، خاصيت ارتجاعی بسيار داشته و به عنوان ضربه گير (مثل عملكرد فنرها در اتومبيل ) عمل مي كند . ضربه گيری اين لايه ، نقش بسيار مهمی در حفظ و نگهداری مويرگهای خونی و پايانه های عصبي دارد .